Alles groen

20/12/2022 - 10:38

COP 27 (de recente klimaatconferentie van de VN, die doorging in Egypte) was een uitgelezen moment om te praten over ecologisch herstel, bebossing en herbebossing. Dat deden we met Luis Gonzalo Moscoso Higuita, manager en vertegenwoordiger van het bedrijf FORESTPA S.A.S, in Colombia.

Met meer dan 40 jaar praktische ervaring en wetenschappelijke kennis op het gebied van bebossing, herbebossing, ecologisch herstel, stadslandschappen en stroomgebieden, om er maar een paar te noemen, heeft Luis meer dan 400 projecten in Colombia ontworpen, geleid en uitgevoerd.

Zo was hij de architect van het allereerste project in Zuid-Amerika, dat carbon credits verhandelde op de vrijwillige markt, die werden gegenereerd door de aanleg van bosaanplantingen met inheemse soorten.

Hij heeft ook pionierswerk verricht in de laaglanden van Cauca Antioqueño, Colombia, waar hij leiding gaf aan een succesvol en kosteneffectief bosherstelproces op bodems die sterk waren aangetast door alluviale goudwinning in de tropen.

Omdat bomen koolstof opslaan en zuurstof afgeven, wordt het planten ervan vaak beschouwd als een van de meest effectieve middelen om de biodiversiteit te bevorderen en in stand te houden. En zo ook de klimaatcrisis te bestrijden, Maar niet zomaar. Als het project niet goed gepland is, kan het de uitstoot juist verhogen en ecosystemen beschadigen.

Luis, er zijn veel soorten bomen en planten in je herbeplantingsprojecten.

Ja, dat klopt. Je moet veel soorten planten om een bos te krijgen naar analogie met het verdwenen bos. Toen ik ons bosconcept ontwikkelde, dacht ik dat dit vanzelfsprekend was. Maar ik merk toch dat de kennis over het creëren van de juiste context voor het groeien van een bos beperkt is. Daarom schreef ik in mijn laatste publicatie "Natural… feeling" twaalf criteria voor het aanplanten van een bos.

Het groeien van een bos vereist verantwoordelijkheid, kennis, praktische ervaring en aandacht voor wat er nodig is afhankelijk van de regio en meer nog in een land als het onze waar elke meter anders is, totaal verschillend. Wij kunnen heel minutieus werken, omdat we niet alleen de flora maar ook de fauna herstellen, door soorten te gebruiken die eetbaar zijn voor insecten en zelfs zoogdieren. Deze megafauna komt voor omdat er pekari's (navelzwijnen) en nog een paar andere soorten zijn, die noodzakelijk zijn in de voedselketen. Er zijn ook andere minder belangrijke soorten en een groot aantal vogels en vleermuizen, dankzij dit gevestigde bos, dat tegenwoordig meer dan 200 inheemse soorten bevat. Kortom, we zijn erin geslaagd de hele keten te herstellen en dat zou niet mogelijk zijn zonder al deze biodiversiteit aan plantensoorten.

Het is vermeldingswaardig dat de uitgangssituatie van deze projecten vaak bestaat uit bv. een stortplaats, verlaten mijnterreinen, verlaten weilanden wegens overbegrazing en door landbouw aangetaste gronden als gevolg van ongeschikte praktijken.

Wanneer beschouwt u een milieuproject als succesvol en wat is de sleutel om dat te bereiken?

Het project is succesvol wanneer er sprake is van milieu- en sociale verantwoordelijkheid. Er zijn ook culturele, economische en politieke aspecten bij betrokken. Het gaat om geïntegreerd beheer, waarbij een ecosysteem wordt bereikt dat vergelijkbaar is met, of beter dan, het ecosysteem waarin werd ingegrepen. Wij leggen hier veel nadruk op. Wij zijn er al in geslaagd een aantal ondernemers ervan te overtuigen dat bij projecten naar al deze aspecten moet worden gekeken en dat het geen kostenpost is, maar een investering.

"Voor mij is het succesvol wanneer er evenwicht, harmonie en duurzaamheid met de natuur tot stand komt. Als we de natuur vergeten of negeren, vernietigen we rijkdom om armoede te genereren".

Hoe bent u ertoe gekomen deze milieuprojecten te doen?

Ik ben geboren in de jungle en was getuige van de vernietiging van de bossen waarin ik opgroeide. Ik dacht dat de jungle eeuwig zou blijven bestaan, maar ik zag het verwoest worden in minder dan een generatie. Dus daar stelde ik mijn levenshypothese, waar ik tot twee conclusies kwam. Ten eerste besefte ik dat deze bronnen niet duurzaam waren. Ik had nooit gedacht dat zelfs een rivier in minder dan twintig jaar kon verdwijnen. En ten tweede, dat niemand wist hoe we het erfgoed dat we hadden, moesten beheren, om duurzaamheid te garanderen.

We zijn erin geslaagd gedegradeerde landschappen te herstellen die de bedrock bloot legden, zoals het Cuturú-project aan de oevers van de Nechi-rivier in het noorden van Antioquia, of beplanting op beton, zoals de verticale tuinen en de terrassen van gebouwen.

Foto links: Restauratie van de voormalige Cuturú open-pit goudmijn, kort na aanplant.
Foto rechts: Hetzelfde terrein 4 maanden later. Na 3 jaar worden inheemse soorten geplant, zoals johannesbroodboom, saman, olifantsoorboom en es, waarbij de buitenlandse soorten als “beschermbomen” worden gebruikt.

Verticale tuinen in Medellín

Tegenwoordig is er een gans gamma aan hulpmiddelen om bossen met succes te herstellen en wij gebruiken ze: meststoffen, bodemverbeteraars en zelfs biologische componenten waarmee we voor dat evenwicht kunnen zorgen.

"Voor elke boom die we planten gebruiken we 30 gram TerraCottem: in minder dan een jaar hebben we bomen tot vijf meter hoog. Bij landschapsaanleg gebruiken we tot 50 gram, verdeeld op de volgende manier: 25 gram op de bodem van het plantgat aanbrengen en het dan tot de helft vullen met substraat en de andere 25 gram toevoegen en het plantgat definitief dichtmaken".

We voegen ook het biosubstraat van Forestpa toe.

Hoe heb je TerraCottem leren kennen?

Mijn adoptievader Helmut Luecker, de eerste die TerraCottem importeerde in Colombia, liet het me zien. Ik zag het werk dat professor Van Cotthem en zijn team deden in de Sahara en raakte er erg in geïnteresseerd. Ik heb zelf veel proeven gedaan en kwam tot de conclusie dat het een product was, dat alles had wat ik wilde: macronutriënten, micro-elementen, vulkanisch gesteente, groeiprecursoren en bovendien de hydroaborberende polymeren in een hoog percentage. In TerraCottem heb ik een alles-in-een-product.

Hoeveel jaar kennen wij elkaar al?

Meer dan vijftien jaar denk ik.

Hoe helpt TerraCottem u in uw werk?

Het helpt me om de overleving van de planten te garanderen en een goede plantengroei te bereiken. Het verbetert dus de kwaliteiten van onze aanplantingen en verhoogt de economische rendabiliteit. Ik gebruik 30 tot 50 gram TerraCottem per boom. Bij volwassen en honderdjarige bomen gebruik ik tot 1 kilo.

Hoe onderscheidt uw werk zich van de concurrentie?

Forestpa is passie, innovatie en kunst. We hebben een totaal verschillend werkterrein, omdat we dertig verschillende disciplines bespelen, waarvan sommige eerder zijn genoemd. Er is diepe kennis en toewijding. We studeren elke dag en passen toe wat we leren in het veld. We hebben ook veel proefschriften gesponsord en we doen onderzoek. Dat maakt het moeilijker voor de concurrentie om ons te volgen.

Herbegroeiing van een betonnen helling

Is er een bepaald project waar u nog graag iets meer over wil vertellen?

Op dit moment werken we aan het plattelandsreservaat Essenza in Rionegro in Antioquia. Het is een perceel van 66 hectare met 136 woonkavels.

Daar doen we aan herbebossing, wat betekent dat we bos heraanleggen waar het niet meer bestond, omdat het werd vernietigd. Er is ook ecologisch herstel met soorten variërend van grassen, struiken, palmbomen en bomen. De landschapsverbetering in Essenza omvat meer dan twintig herbegroeiingssystemen, waarmee we alle hellingen bedekken die door het kappen en egaliseren onbedekt zijn gebleven. We gebruiken meer dan vijftig soorten, waaronder grote en kleine kruidachtige planten, struiken, bomen en palmbomen.

Voor het project zijn ongeveer een half miljoen zaailingen van de bovengenoemde planten en bomen nodig. In totaal maken we meer dan zestigduizend vierkante meter weer groen. Op dit moment zijn we bezig met dertigduizend vierkante meter aan het hydroseeden plus het herbegroeien met stolonen, grassen en matten. Goed voor in totaal ongeveer veertigduizend geplante zaailingen. Het werkterrein is momenteel nog in uitvoering, maar er is al heel veel veranderd.

Om te kunnen voorzien in de behoeften van dit project hebben we ter plaatse zelfs een kwekerij opgezet met ongeveer 120.000 planten. TerraCottem wordt gebruikt bij elke aanplanting.

Het planten van zaailingen op de helling.

Kwekerij opgezet bij Essenza.

Bomen geplant met TerraCottem.

U beheert veel planten en bomen. Heeft u ook een favoriet?

Deze vraag is heel moeilijk te beantwoorden, want ik vind ze allemaal mooi. Nu ik terug ben uit het Amazonegebied hou ik van de “inchi” of orinococonut (Caryodendron orinocense), de "achapo" (Cedrilinga cateniformis), de Amazone druivenboom (Pourouma cecropiifolia). Maar als ik echt één soort uit het tropisch woud moet kiezen, dan is het de “abarco” of Colombiaanse mahonie (Cariniana pyriformis), waarvan ik een klonale zaadboomgaard aan het opzetten ben. Vorige week nog was ik in Yolombo, Antioquia, en de stekken lopen goed uit. Ik ben dus blij, heel blij, want de abarco is zoals mijn geliefde.